Ο γητευτής των ονείρων Ντέιβιντ Λιντς (David Lynch) και σκηνοθέτης της καλύτερης ταινίας του 21ου αιώνα

Ο Αμερικανός δημιουργός Ντέιβιντ Λιντς, γεννήθηκε στις 20 Ιανουαρίου του 1946. Ένας εξαιρετικός σκηνοθέτης, του οποίου οι ταινίες διακρίνονται για τις ονειρικές τους εικόνες, ενώ μέσα από τη σουρεαλιστική τους δομή, ο καλλιτέχνης καταφέρνει να δημιουργεί μία ατμόσφαιρα μαγικού ρεαλισμού. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι το «Mulholland Drive», έχει ψηφιστεί από 177 Κριτικούς Κινηματογράφου στο BBC Culture, ως η καλύτερη ταινία του 21ου αιώνα!..

Καλώς ήρθατε στο μοναδικό κινηματογραφικό σύμπαν του Ντέιβιντ Λιντς. Εδώ η στυλιζαρισμένη βία, η εξωτερική δυσμορφία των χαρακτήρων, καθώς και η παρατήρηση των κρυφών επιθυμιών των ηρώων του σκηνοθέτη, συνυπάρχουν συχνά πυκνά στις ταινίες του. Ο ίδιος, αναφέρει χαρακτηριστικά:

«Ως παιδί, μεγάλωσα σ' ένα περιβάλλον με κομψά σπίτια, κατάφυτους δρόμους, μπλε ουρανούς, ξύλινους φράχτες, πράσινο γρασίδι και κερασιές. Όπως ακριβώς, δηλαδή, φαντάζεται κάποιος την μεσοαστική Αμερική. Αλλά οι κερασιές εκκρίνουν ένα πηχτό υγρό, το οποίο προσελκύει μαύρα, κίτρινα και ορισμένα κόκκινα μυρμήγκια γύρω του. Έτσι ανακάλυψα ότι, αν κανείς κοιτάξει λίγο πιο προσεχτικά αυτόν τον όμορφο κόσμο, θα βρει πάντα από κάτω κόκκινα μυρμήγκια. Επειδή μεγάλωσα σ' έναν όμορφο κόσμο, οτιδήποτε άλλο ήταν μία αντίθεση...»

Ο Ντέιβιντ Λιντς γεννήθηκε στις 20 Ιανουαρίου του 1946 στη μικρή πόλη Μισσούλα στην πολιτεία Μοντάνα των Ηνωμένων Πολιτειών. Μεγάλωσε σε μία ήσυχη μεσοαστική οικογένεια, η οποία μετακινούνταν συχνά από πολιτεία σε πολιτεία λόγω των επαγγελματικών υποχρεώσεων του πατέρα του.

Αρχικά ο Λιντς ήθελε να ασχοληθεί με τη ζωγραφική κι έτσι παρακολούθησε μαθήματα σε διάφορες σχολές Καλών Τεχνών. Σε μία από αυτές ανακάλυψε την αγάπη του για τον κινηματογράφο, στον οποίο και τελικά αποφασίζει να αφοσιωθεί. Το 1971 μετακομίζει με την πρώτη γυναίκα του (Peggy Lynch) και την κόρη τους, στο Λος Άντζελες, όπου και σπουδάζει σκηνοθεσία στην σχολή του Αμερικανικού Ινστιτούτου Κινηματογράφου (AFI).

Εκεί ο Λιντς γυρίζει τις πρώτες του μικρού μήκους ταινίες και δημιουργεί το προσωπικό του ύφος, διχάζοντας ωστόσο πολλές φορές κοινό και κριτικούς. Παράλληλα, σκηνοθετεί τηλεοπτικές σειρές, αλλά και διαφημιστικές καμπάνιες γνωστών εταιρειών.

Όπως ο ίδιος παραδέχεται, έχει επηρεαστεί περισσότερο από τον Ευρωπαϊκό κινηματογράφο, παρά από τον Αμερικάνικο. «Οι ευρωπαϊκές ταινίες είναι που σε καθηλώνουν και συνεπαίρνουν την ψυχή σου», έχει πει χαρακτηριστικά. Συγκεκριμένα, ο Λιντς έχει δηλώσει κατά καιρούς ότι θαυμάζει ιδιαίτερα τις ταινίες των Φεντερίκο Φελίνι, Βέρνερ Χέρζοκ, Ζακ Τατί, αλλά και του Στάνλεϊ Κιούμπρικ.

Η πρώτη του μεγάλου μήκους ήταν το «Eraserhead», τα γυρίσματα του οποίου κράτησαν τέσσερα χρόνια (1972 - 1976). Αυτή η ταινία προσέλκυσε το ενδιαφέρον του Μελ Μπρουκς, ο οποίος τον προσέλαβε για να κινηματογραφήσει το φιλμ «Ο Άνθρωπος Ελέφαντας», το οποίο και χάρισε στον Λιντς την πρώτη του υποψηφιότητα για Όσκαρ Καλύτερου Σκηνοθέτη, καθώς και μία δεύτερη υποψηφιότητα για τη συμμετοχή του στο σενάριο - συνολικά η ταινία είχε οκτώ υποψηφιότητες για Όσκαρ, χωρίς όμως να καταφέρει να αποσπάσει κάποιο χρυσό αγαλματίδιο.

Η επόμενη ταινία του, το «Dune» κυκλοφόρησε το 1984, σε συνεργασία με τον Ντίνο Ντε Λαουρέντις, ήταν μία "καταστροφή", όπως παραδέχεται και ο ίδιος ο δημιουργός, διότι ο παραγωγός δεν του επέτρεψε να έχει τον τελευταίο δημιουργικό λόγο, κατά την διαδικασία του μοντάζ.

Ευτυχώς όμως ο Λιντς δεν πτοήθηκε. Το 1986 επέστρεψε δριμύτερος και σκηνοθέτησε το ονειρικό «Μπλε Βελούδο». Η ταινία προτάθηκε για Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας και ο Λιντς για Όσκαρ Καλύτερου Σκηνοθέτη, ενώ πολλοί την θεωρούν ως ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά δείγματα της τέχνης του.

Το 1990 ο Ντέιβιντ Λιντς διακρίθηκε και στον χώρο της τηλεόρασης με τη σειρά «Twin Peaks» - για τον υπογράφων, αυτή είναι η σημαντικότερη και πιο αγαπημένη σειρά, στην ιστορία της αμερικανικής τηλεόρασης - η οποία το 1992 έγινε και τηλεταινία: «Ο Ύποπτος Κόσμος του Τουίν Πικς».

Την ίδια χρονιά ο Λιντς κατέκτησε τον Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ των Καννών για την αξέχαστη «Ατίθαση Καρδιά». Μετά από αυτή την επιτυχία ακολούθησαν οι κλασσικές πια δημιουργίες του: «Η Χαμένη Λεωφόρος» το (1997) και το «The Straight Story» το 1998, το οποίο τιμήθηκε και με το Ευρωπαϊκό Βραβείο Κινηματογράφου, ενώ ο πρωταγωνιστής Richard Farnsworth, ήταν Υποψήφιος για Όσκαρ Καλύτερης Ά Ανδρικής Ερμηνείας.

Εκτός από την ιδιότητα του ως σκηνοθέτης, ο Ντέιβιντ Λιντς έχει κατά καιρούς εκτελέσει καθήκοντα παραγωγού αλλά και ηθοποιού, ενώ παράλληλα ασχολείται με τον σχεδιασμό και τη ζωγραφική. Οι ταινίες του Λιντς, διακρίνονται για τις ονειρικές τους εικόνες και την σουρεαλιστική τους δομή, μέσω των οποίων ο καλλιτέχνης αναπτύσσει μία ατμόσφαιρα μαγικού ρεαλισμού.

Eraserhead (1976)

Ο κορυφαίος Αμερικανός σκηνοθέτης Ντέιβιντ Λιντς, στο πρώτο του δημιούργημα, μας κάνει κοινωνούς ενός ασπρόμαυρου κόσμου, καλώντας μας να μοιραστούμε μαζί του τα μυστικά του «Eraserhead». Το φιλμ είναι ένα σουρεαλιστικό όνειρο, το οποίο μας συστήνει έναν κάτοικο μιας βιομηχανικής περιοχής σε εγκατάλειψη. Η κοπέλα του είναι έγκυος και την παντρεύεται. Όταν το μωρό γεννιέται με μορφή ερπετού, η γυναίκα του, τον εγκαταλείπει κι ο ήρωας μας αναγκάζεται να το φροντίσει μόνος του.

Πρωταγωνιστής της ταινίας, είναι ο αγαπημένος ηθοποιός Jack Nance (1943 - 1996). Το υποκριτικό alter ego του σκηνοθέτη, που στο μέλλον θα έχουμε την ευκαιρία να τον απολαύσουμε και σε άλλες ταινίες του Ντέιβιντ Λιντς. Από το "Dune" (1984) και το "Blue Velvet" (1986) μέχρι την χαρακτηριστική τηλεοπτική σειρά "Twin Peaks" (1990 - 1991). Το "Eraserhead" αποτελεί την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία της σκηνοθετικής ιδιοφυΐας που ακούει στο όνομα Ντέιβιντ Λιντς.

Ο Άνθρωπος Ελέφαντας (The Elephant Man - 1980)

Στην Αγγλία του 19ου αιώνα ένας γιατρός ανακαλύπτει τον Άνθρωπο Ελέφαντα, έναν εντελώς παραμορφωμένο άντρα που πάσχει από μια πολύ σπάνια ασθένεια. Θα τον περιθάλψει αλλά ο άνθρωπος που τον είχε υπό την κηδεμονία του θα τον απαγάγει στη Γαλλία, όπου θα τον περιφέρει σαν δημόσιο θέαμα. Ίσως η πιο mainstream ταινία του Λιντς με οκτώ οσκαρικές υποψηφιότητες. Με πρωταγωνιστές τους Άντονι Χόπκινς, Τζον Χαρτ, Αν Μπάνκροφτ. Το σενάριο βασίζεται στην αληθινή ιστορία του Τζον Μέρικ, ενός Άγγλου του 19ου αιώνα που χτυπήθηκε από μια φοβερή αρρώστια.

«Η ιστορία του Ανθρώπου Ελέφαντα αναφέρεται σε κάποιον που εξωτερικά ήταν ένα τέρας, μέσα του όμως, ήταν ένας όμορφος και φυσιολογικός άνθρωπος, τον οποίον ερωτευόσουν. Ήταν ένα τέρας που δεν ήταν στ' αλήθεια τέρας. Μου αρέσουν οι ανθρώπινες καταστάσεις που είναι παραμορφωμένες. Κάνουν το φυσιολογικό να ξεχωρίζει.» - Ντέιβιντ Λιντς

Μπλε Βελούδο (Blue Velvet - 1986)

To «Μπλε Βελούδο» αποτελεί την τέταρτη μεγάλου μήκους ταινία του Ντέιβιντ Λιντς και μία από τις καλύτερες του Αμερικανού σκηνοθέτη. Διαθέτοντας ένα μαγικό μουσικό σκορ (Άντζελο Μπανταλαμέντι), το φιλμ σηματοδοτεί την πλέον εμβληματική και χαρακτηριστική ταινία του Λιντς, που παράλληλα του χάρισε και μία οσκαρική υποψηφιότητα για τη σκηνοθεσία του. Πρωταγωνιστούν: Κάιλ ΜακΛάχλαν, Ντένις Χόπερ, Ιζαμπέλα Ροσελίνι και Λόρα Ντερν.

Ατίθαση Καρδιά (Wild at Heart - 1990)

Ο Σέιλορ Ρίπλεϊ (Νίκολας Κέιτζ) ερωτεύεται τη Λούλα Πέις Φόρτουν (Λόρα Ντέρν), κόρη μίας πλούσιας πλην παρανοϊκής πρώην καλλονής με το όνομα Μαριέττα (Ντάιαν Λαντ). Οι δυο τους αναγκάζονται να ζήσουν χωριστά όταν ο Σέιλορ μπαίνει φυλακή για τον βάναυσο φόνο ενός κακοποιού που η Μαριέττα είχε προσλάβει για να τον σκοτώσει.

Αφού αφήνεται ελεύθερος, ο Σέιλορ και η Λούλα αποφασίζουν να το σκάσουν στην Καλιφόρνια. Σύντομα όμως, η Μαριέττα θα αναζητήσει να πάρει εκδίκηση. Κάπως έτσι η περιπλάνηση των δύο νέων στον Αμερικανικό Νότο θα εξελιχθεί σε καταδίωξη από αστυνομία, εγκληματίες, πληρωμένους δολοφόνους και πλήθος άλλων απειλητικών χαρακτήρων.

Κατά τη διάρκεια αυτής της επικίνδυνης πορείας, μία παθιασμένη ερωτική σχέση αναπτύσσεται ανάμεσα στον Σέιλορ και τη Λούλα. Οι ήρωες μας παράλληλα μοιράζονται τις σκοτεινές αναμνήσεις ενός βίαιου παρελθόντος, αλλά και την αγάπη τους για τον Έλβις Πρίσλεϊ και τον Μάγο του Οζ...

Ένα ιδιόμορφο, σουρεαλιστικό παραμύθι όπου η δύναμη της αγάπης θριαμβεύει έστω και την τελευταία στιγμή μέσα σ' έναν κόσμο που είναι: «σκληρός, άγριος και αλλόκοτος», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η Λούλα Πέις Φόρτουν (Λόρα Ντέρν). Αξίζει τέλος να σημειώσουμε ότι η "Ατίθαση Καρδιά" βραβεύτηκε με Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ των Καννών το 1990, Επιπλέον, η Ντάιαν Λαντ ήταν υποψήφια για Όσκαρ καλύτερου δεύτερου γυναικείου ρόλου (1990) και για Χρυσή Σφαίρα (1991), ενώ ο Γούιλιαμ Νταφόε ήταν υποψήφιος στην κατηγορία του καλύτερου δεύτερου ανδρικού ρόλου στα Independent Spirit Awards (1991).

Ο Ύποπτος Κοσμος του Τουίν Πικς (Twin Peaks: Fire Walk with Me - 1992)

Δύο ομοσπονδιακοί πράκτορες - ο Κάιλ ΜακΛάχλαν και ο Κρις Άιζακ - καταφθάνουν στο Τουίν Πικς και εξετάζουν τα παράξενα στοιχεία, τις μυστηριώδεις εξαφανίσεις και τα αλλόκοτα γεγονότα που οδηγούν στο θάνατο της Λόρα Πάλμερ (Σέριλ Λι,). Με συμπρωταγωνιστές τους Κίφερ Σάδερλαντ και Ντέιβιντ Μπάουι, "Ο Ύποπτος Κόσμος του Τουίν Πικς" μας ταξιδεύει σε μια πόλη όπου κανένας δεν δείχνει το πραγματικό του πρόσωπο και τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται...

Πώς κύλησε η τελευταία εβδομάδα της Λόρα Πάλμερ, πριν τον μυστηριώδη θάνατό της που μετατράπηκε σε ποπ φαινόμενο των ’90s; Στο πιο καταραμένο από τα αριστουργήματά του, ο Ντέιβιντ Λιντς χαρίζει ένα εφιαλτικό prequel της θρυλικής σειράς «Twin Peaks». Το μαγευτικό μουσικό σκορ υπογράφει ο Άντζελο Μπανταλαμέντι

Χαμένη Λεωφόρος (Lost Highway - 1996)

Ένας σαξοφωνίστας που πιστεύει ότι η γυναίκα του τον απατά οδηγείται στο έγκλημα. Καταδικάζεται σε θάνατο, όμως εξαφανίζεται μυστηριωδώς και στη θέση του στο κελί των μελλοθάνατων βρίσκεται ένας νεαρός, άγνωστο το πώς και το γιατί. All time classic ταινία του Λιντς, με την Πατρίτσια Αρκέτ στον πρωταγωνιστικό ρόλο και το "παρανοϊκό" soundtrack του Άντζελο Μπανταλαμέντι.

Ένα από τα τελευταία κινηματογραφικά αριστουργήματα του 20ου αιώνα - και προσωπικά μία από τις αγαπημένες μου ταινίες - αποτελεί η «Χαμένη Λεωφόρος» του γητευτή των ονείρων, Ντέιβιντ Λιντς. Το εφιαλτικό νέο νουάρ φιλμ, με το ψυχεδελικό σενάριο, το υπέροχο καστ και το ροκ μουσικό σκορ του, συμπληρώνει είκοσι (20) χρόνια από την κινηματογραφική του πρεμιέρα, δίνοντας μας την ευκαιρία, αλλά και την αφορμή, να ξαναδούμε και να θυμηθούμε, μία από τις αρτιότερες δημιουργίες, του σπουδαίου Αμερικανού σκηνοθέτη.

The Straight Story (1999)

Η αληθινή ιστορία του 73χρονου Άλβιν Στρέιτ, ο οποίος, για να επισκεφτεί τον άρρωστο αδελφό του, διέσχισε εκατοντάδες χιλιόμετρα από την Αϊόβα ως στο Γουισκόνσιν πάνω σε μια μηχανή του γκαζόν, επειδή, λόγω κακής όρασης δεν είχε άδεια οδήγησης. H πιο "κανονική" ταινία του Λιντς, με υποψηφιότητες στα Όσκαρ και τις Χρυσές Σφαίρες.

Μulholland Drive (2001)

Μια νεαρή κοπέλα, που μόλις κατέφτασε στο Λος Άντζελες με κρυφό όνειρο να γίνει ηθοποιός, ανακαλύπτει στο διαμέρισμά της μια κυνηγημένη γυναίκα που πάσχει από αμνησία. Στην προσπάθειά της να τη βοηθήσει, θα βυθιστεί σ' έναν παράξενο κόσμο όπου τα ίδια πρόσωπα, αλλά με άλλες ταυτότητες, κινούνται σε παράλληλο σύμπαν. Βραβείο Σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ Καννών.

Inland Empire (2006)

Η Νίκι Γκρέις, σταρ του σινεμά, ετοιμάζεται να πρωταγωνιστήσει στο ριμέικ μιας πολωνικής ταινίας. Στα γυρίσματα θα ερωτευτεί τον παρτενέρ της και θα μάθει για την κατάρα που άφησε ημιτελή την παλιά ταινία. Βραβείο στο Φεστιβάλ Βενετίας. Με τους Τζέρεμι Άιρονς, Λόρα Ντερν, Χάρι Ντιν Στάντον.

  

tvxs