Σαν σήμερα... 12 Απριλίου 1961

Την αυγή της 12ης Απριλίου 1961 ο Γιούρι Αλεξέγεβιτς Γκαγκάριν, γιος ενός ξυλουργού από το Γκζατσκ της Ρωσίας, πραγματοποίησε τον πρώτο διαπλανητικό περίπατο της ανθρωπότητας...

Σφραγισμένος στο λιλιπούτειο ­ για τα δεδομένα της αεροδιαστημικής ­ σκάφος του, το «Βοστόκ 1», ο 27χρονος σμηναγός εκτοξεύθηκε από το κοσμοδρόμιο του Μπαϊκονούρ προς το άπειρο.....

Οι ρώσοι επιστήμονες, αυτοί που σχεδίασαν (εκ του ασφαλούς) στο έδαφος την αποστολή του, του έδιναν πιθανότητες επιτυχίας 50%. Θα έγραφε ιστορία ή θα διαχεόταν ανηλεώς στο Διάστημα, άλλη μια ρανίδα αστρικού πλαγκτόν στην απεραντοσύνη του Σύμπαντος.

Και όμως το «Βοστόκ 1» μπήκε επιτυχώς σε τροχιά γύρω από τη Γη σε μια πτήση που διήρκεσε 129 αιώνια λεπτά. Ο ενδεδυμένος την πορτοκαλί στολή του κοσμοναύτη επιβάτης του πραγματοποίησε μια πλήρη περιφορά του ματαιόδοξου αυτού πλανήτη με μέγιστη ταχύτητα 28.968 χλμ. /ώρα και μέγιστο ύψος 301 χλμ.

Στις 10.55 ακριβώς (ώρα Μόσχας) ο Γιούρι Γκαγκάριν προσγειώθηκε με αλεξίπτωτο σώος και αβλαβής σε ένα χωράφι 700 χλμ. νοτιοανατολικά της Μόσχας, μπροστά στα έκπληκτα μάτια μιας ρωσίδας χωρικής, της κόρης της και μιας αγελάδας.

Η Γη τού επιφύλασσε υποδοχή ήρωα.

Χιλιάδες έκθαμβοι Μοσχοβίτες έτρεξαν να παρακολουθήσουν τη μεγαλοπρεπή παρέλαση διάρκειας έξι ωρών που πραγματοποιήθηκε προς τιμήν του στην Κόκκινη Πλατεία.

Αρκετοί πανηγύρισαν τον παγκόσμιο θρίαμβο του δικού τους «Γιούρι» με πανό που ανέγραφαν με γνήσιο επίγειο δέος «Η Μόσχα στο Διάστημα» και «Ζήτω ο Γκαγκάριν». Τα νέα της παρθενικής πτήσης του ανθρώπου στο Διάστημα έκαναν τον γύρο του κόσμου.

Η ΕΣΣΔ είχε αισίως ανακαλύψει ένα παγκόσμιας εμβέλειας trademark για την προπαγάνδα της. Ο Νικίτα Χρουστσόφ παρασημοφόρησε πανηγυρικά τον πρώτο «διαστημάνθρωπο» ως «ήρωα του σοβιετικού λαού», μιλώντας για «νίκη της ΕΣΣΔ στον αγώνα για την πρόοδο από την αγροτική κοινωνία στη διαστημική εποχή».

Δεν ήταν τυχαίο ότι η ταπεινή καταγωγή του νεαρού κοσμοναύτη, ζωντανή απόδειξη του κομμουνιστικού ιδεώδους, υπήρξε καθοριστική για την επιλογή του από τους ιθύνοντες του ρωσικού διαστημικού προγράμματος.

Από τους 2.000 πιλότους της ρωσικής στρατιωτικής αεροπορίας που έλαβαν μέρος στο προκαταρκτικό πρόγραμμα, 200 κατάφεραν να αντεπεξέλθουν στις εξαντλητικές δοκιμασίες, 20 επελέγησαν για εντατική εκπαίδευση, έξι εισήλθαν στο τελικό στάδιο των δοκιμών που διήρκεσε έναν ολόκληρο χρόνο και δύο έδειχναν τις τελευταίες μέρες επικρατέστεροι υποψήφιοι κοσμοναύτες.
Την ώρα της τελικής κρίσεως ο Γιούρι Γκαγκάριν θεωρήθηκε ιδανικότερος για την εκπροσώπηση της Γης στο διάστημα από τον Γκέρμαν Τίτοφ που είχε την ατυχία να είναι γιος δασκάλου.

Ουδείς έμαθε ποτέ τι πέρασε από το μυαλό του Γιούρι Γκαγκάριν, πρώην τεχνίτη χυτηρίου, όταν πήρε τη θέση του στο «Βοστόκ 1», μία ακριβώς ώρα πριν από την αντίστροφη μέτρηση.

Τι διαπέρασε το θνητό σώμα και πνεύμα του όταν ο Σεργκέι Κορόλεφ, επικεφαλής του όλου προγράμματος, πήρε με τρεμάμενα χέρια το μικρόφωνο και τού είπε: «Αυγή καλεί Κέδρο ­ όπου «Κέδρος» η κωδική ονομασία του Γκαγκάριν ­ αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση. Είσαι έτοιμος;». Ποια ήταν η τελευταία σκέψη του πρώτου ανθρώπου που ταξίδεψε ποτέ στο Διάστημα λίγο προτού απαντήσει με μια σχεδόν απόκοσμη βεβαιότητα: «Poyekhali» («Φύγαμε»).

YuriGagarin - CheGuevara. Moscow. May 11, 1964

Ο ίδιος πάντως επέμενε αργότερα ότι την ώρα της εκτόξευσης ήταν απολύτως ήρεμος. Μόνο όταν τον πληροφόρησαν ότι είχαν ήδη περάσει 70 δευτερόλεπτα από την «απογείωση» του διαστημοπλοίου του ένιωσε κάποια μικρή έκπληξη. Μπαίνοντας στην τροχιά άρχισε να στροβιλίζεται μακαρίως μέσα στην καμπίνα του και να περιγράφει τη θέα από το παράθυρο:

«Βλέπω τη Γη. Είναι μπλε. Είναι τόσο όμορφη».

Ο Γιούρι Γκαγκάριν δεν ταξίδεψε ποτέ ξανά στο Διάστημα.

Πέρασε το υπόλοιπο της επίγειας ζωής του εκπαιδεύοντας νέους κοσμοναύτες και απολαμβάνοντας τις διαστρικές διενέξεις των Σοβιετικών και των Αμερικανών για την κυριαρχία στο Διάστημα.
Δεν ήταν τυχαίο ότι, μετά τη δική του επιτυχία, οι Αμερικανοί κατελήφθησαν από το σύνδρομο του δευτέρου.

Ακριβώς έναν χρόνο αργότερα ήρθε στη ζωή η Εθνική Υπηρεσία Αεροναυτικής και Διαστήματος (η γνωστή μας NASA). Ο Κένεντι δεν είχε σκοπό να κάνει ούτε βήμα πίσω: οι ΗΠΑ έπρεπε να είναι κατακτήσουν πρώτες απ' όλους τη Σελήνη.

Ο Γκαγκάριν σκοτώθηκε σε ηλικία 34 ετών κατά τη συντριβή ενός διθέσιου αεριωθούμενου αεροπλάνου στη διάρκεια μιας εκπαιδευτικής πτήσης ρουτίνας.

Η τέφρα του δεν σκορπίστηκε στο Διάστημα... τοποθετήθηκε στο τείχος του Κρεμλίνου.

(αναδημοσίευση από το ΒΗΜΑ της 21-4-2002)