Στο Τζουκούρτζουμα της Πόλης, ανάμεσα στα παλιατζίδικα, ένα παλιό κτίριο του 1897, βαμμένο στο χρώμα του "σάπιου μήλου", στεγάζει, εδώ και περίπου δυόμισι χρόνια, το Μουσείο της Αθωότητας...
Είναι "ένα μικρό και ταπεινό μουσείο της καθημερινής ζωής στην Ιστανμπούλ" όπως το χαρακτηρίζει ο δημιουργός του, Νομπελίστας συγγραφέας Ορχάν Παμούκ.
Στην Πόλη υπάρχουν πολλά δημόσια και ιδιωτικά μουσεία για να επισκεφτεί κανείς, το Μουσείο της Αθωότητας, όμως, είναι μοναδικό στον κόσμο και η πρωτοτυπία του συνίσταται στο ότι, ενώ πολλά βιβλία έχουν μεταφερθεί στη μεγάλη και τη μικρή οθόνη ή στη θεατρική σκηνή, στην περίπτωση αυτή ένα βιβλίο έγινε μουσείο.
Στο Μουσείο της Αθωότητας, ο χρόνος έχει σταματήσει, αλλά ταυτόχρονα κυλά. Ο χρόνος είναι ένα "ρευστό" παζλ, που το συνθέτουν "παγωμένες" στιγμές, πλαισιωμένες από τους ήχους μιας πόλης του άλλοτε.
Η ιδιαιτερότητά του, αναφλερει το Αθηναϊκό Πρακτορείο, είναι ότι σε όποια σειρά και αν βάλει ο επισκέπτης τις "παγωμένες" στιγμές, το παζλ θα είναι πάλι τέλειο, δεν θα περισσέψει ούτε ένα κομμάτι.
Τα αντικείμενα μέσα σε γυάλινες προθήκες, το ημίφως και η φωνή του Ορχάν Παμούκ, ο οποίος από τα ακουστικά αφηγείται την ιστορία που εμπλέκεται με όλα αυτά τα μικροπράγματα που βλέπει κανείς, συνθέτουν το σκηνικό του έρωτα του Κεμάλ για τη Φυσούν, μέσα σε μια πόλη που ζει και πάλλεται.
Κάθε προθήκη και μια μικρή ιστορία... Σε κάνει να ζεις εκεί, στην ίδια εποχή με τους ήρωες της ιστορίας, να παρακολουθείς την πορεία τους, τη ζωή τους και την καθημερινή ζωή του κόσμου στις περασμένες δεκαετίες.
Ακόμη κι αν ο επισκέπτης ανεβοκατέβει 3-4 φορές τους ορόφους και σταθεί ξανά και ξανά, σε διαφορετικούς χρόνους, μπροστά στις προθήκες, ακούγοντας ξανά και ξανά την ιστορία με διαφορετική σειρά, θα είναι σαν να διαβάζει το βιβλίο από την αρχή προς το τέλος ή από το τέλος προς την αρχή ή ακόμη in medias res.
Η λογική με την οποία στήθηκε το Μουσείο της Αθωότητας συνοψίζεται στα λόγια του ήρωα-αφηγητή Κεμάλ Μπασματζί:
"Πρώτον, τα μουσεία δεν είναι για να τα περιηγείσαι, είναι για να αισθάνεσαι και να ζεις. Δεύτερον, οι συλλογές αποτελούν την ψυχή αυτού που θα αισθανθείς.
Τρίτον, ένα μουσείο χωρίς συλλογές δεν είναι μουσείο αλλά χώρος εκθέσεων". Γι' αυτή του τη λογική, το Μουσείο της Αθωότητας, βραβεύτηκε τον περασμένο Μάιο από το Ευρωπαϊκό Φόρουμ Μουσείων ως το Ευρωπαϊκό Μουσείο της Χρονιάς, με το αγαλματίδιο, με τίτλο "Το αυγό" του Χένρι Μουρ, το οποίο έχει αρχίσει να εκτίθεται στο Μουσείο.
Στο βιβλίο "Το Μουσείο της Αθωότητας", ο Ορχάν Παμούκ αποτυπώνει την αφήγηση του Κεμάλ Μπασματζί, ο οποίος χρόνια ολόκληρα συγκέντρωνε αντικείμενα που ανήκαν στην αγαπημένη του Φυσούν, αλλά και τη λογική με την οποία τα εγκαθιστούσε μέσα σε ένα μουσείο.
Τα αντικείμενα αυτά, που αντιπροσωπεύουν την καθημερινή ζωή στην Πόλη, κατά το δεύτερο μιςό του 20ου αιώνα, εκτίθενται στο Μουσείο μέσα σε 83 "κουτιά" και "προθήκες".
Κάποια από αυτά ανήκαν πραγματικά στη Φυσούν και κάποια μπορεί να μην της ανήκαν, αλλά με κάποιο τρόπο σχετίζονται με αυτήν. Η παρουσία του Κεμάλ και της Φυσούν μέσα στο Μουσείο είναι αισθητή, παρότι πουθενά δεν υπάρχει φωτογραφία κανενός από τους δυο.
Ο επισκέπτης νιώθει πως στρίβοντας το κεφάλι, θα τους συναντήσει. Ακόμη και η παρουσία του ίδιου του Παμούκ μέσα στο Μουσείο είναι αισθητή, παρότι ο ίδιος, τον τελευταίο καιρό, δεν εμφανίζεται, γιατί έχει απομονωθεί για να γράψει το νέο του βιβλίο.
Στο ισόγειο, ο επισκέπτης συναντά "τη σπείρα του χρόνου" (του χρόνου που τον συνθέτουν στιγμές και εικόνες) αλλά και μια τεράστια εγκατάσταση με τις 4.213 γόπες από τα τσιγάρα που κάπνισε η Φυσούν και τα οποία, επί 8 χρόνια, μάζευε με "ευλάβεια" ο Κεμάλ, γράφοντας με ένα μικρό σημείωμα από κάτω από το καθένα.
Καθώς ο επισκέπτης ανεβαίνει τις σκάλες, ακολουθώντας τη σπειροειδή πορεία του χρόνου και της ιστορίας, συναντά στις 83 προθήκες/κουτιά, μέσα στα οποία είναι "εγκλωβισμένες" τρισδιάστατες "παγωμένες", αλλά ταυτόχρονα "ζωντανές" στιγμές, που αφηγούνται κι από μια μικρή ιστορία, που όμως αποτελεί κομμάτι μιας άλλης μεγαλύτερης.
Ένα γυναικείο παπούτσι και μια τσάντα, ένα γυναικείο φόρεμα, ένα δίπλωμα οδήγησης, εισιτήρια κινηματογράφου, σπιρτόκουτα, μπουκάλια λικέρ, χερούλια από πόρτες, μικρά μπιμπελό, ένα ποτήρι ρακί με μια φέτα τυρί, γκαζόλαμπες, τα ρολόγια της Φυσούν, τα κοκαλάκια για τα μαλλιά της, τα χαρτάκια με τις φωτογραφίες ποδοσφαιριστών και ηθοποιών που έβγαιναν κάτω από το περιτύλιγμα της τσιχλόφουσκας, τα καράβια της Πόλης, τα αποκόμματα από τις κοσμικές στήλες των εφημερίδων και τα αποκόμματα με τις φωτογραφίες "μασκοφόρων" (με μάτια καλυμμένα με μια μαύρη ταινία) γυναικών που βιάστηκαν, αποπλανήθηκαν ή διασύρθηκαν...
Μια κόκκινη προθήκη "μιλάει" για ένα παυσίπονο που ανακουφίζει κάθε είδους πόνο που προκαλεί ο έρωτας και μια άλλη "φυλάει" τα μπουκάλια με τις κολόνιες εκείνης της εποχής. Και ποιος, απ' όσους έζησαν στην Πόλη, δεν θυμάται την κολόνια λεμόνι PEREJA. Όποιος την ξέρει, σίγουρα θα του έρθει στη μύτη το άρωμά της!
Στο Μουσείο της Αθωότητας, χιλιάδες άψυχα -χρηστικά και μη- αντικείμενα συνεχίζουν να υπάρχουν (να είναι αθάνατα), ενώ οι άνθρωποι(τα έμβια), που τα χρησιμοποίησαν ή σχετίστηκαν με αυτά, δεν υπάρχουν πια. Τα άψυχα είναι αθάνατα και υπάρχουν εκεί για να θυμίζουν πώς έζησαν και πόσο αγάπησαν οι θνητοί που δεν υπάρχουν πια.
Οι ήχοι της Πόλης είναι παντού μέσα στο Μουσείο. Οι σειρήνες των καραβιών, το τικ-τακ του ρολογιού, ο ήχος από τα βήματα των ανθρώπων που περπατούν στο πλακόστρωτο, οι φωνές των παιδιών που παίζουν μπάλα στους δρόμους, οι μουσικές από τα κέντρα διασκέδασης και οι φωνές των ανθρώπων που τρώνε στα εστιατόρια είναι "εκεί".
Φτάνοντας πάνω στο πατάρι, ο επισκέπτης συναντά το κρεβάτι, όπου ξαπλωμένος ο Κεμάλ χρόνια ολόκληρα μιλούσε στον Ορχάν Παμούκ για τον έρωτά του, για τη Φυσούν. Και στον τοίχο διαβάζει τα λόγια του Κεμάλ: "Να το ξέρουν όλοι, έζησα μια πολύ ευτυχισμένη ζωή".
"Στα δύο χρόνια και τέσσερις μήνες που λειτουργεί το Μουσείο, το επισκέφτηκαν 70.000 άτομα. Δηλαδή, κατά μέσο όρο, ο αριθμός των επισκεπτών ετησίως είναι 35.000. Αυτό που ρωτούν περισσότερο οι επισκέπτες είναι, "πού μπορούν να δουν τον Κεμάλ και την Φυσούν στο Μουσείο" και "πότε έρχεται στο Μουσείο ο Ορχάν Παμούκ", λέει, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο διευθυντής του Μουσείου της Αθωότητας Ονούρ Καράογλου.
Από το πωλητήριο του Μουσείου οι επισκέπτες αγοράζουν περισσότερο το βιβλίο "Το Μουσείο της Αθωότητας", τον κατάλογο του Μουσείου με τίτλο "Η Αθωότητα των Πραγμάτων" , τα σκουλαρίκια της Φυσούν , τη "ραγισμένη καρδιά" του Κεμάλ και φυσικά καρτ-ποστάλ, προσθέτει.
Στο ερώτημα, "γιατί ενώ υπάρχουν αντικείμενα που σχετίζονται με τη Φυσούν και τον Κεμάλ, δεν υπάρχει καμία φωτογραφία τους στο Μουσείο", ο κ. Καράογλου απαντά: "Αυτό ήταν επιλογή του κ. Παμούκ, γιατί δεν ήθελε να κατευθύνει τον επισκέπτη σε συγκεκριμένα πρόσωπα, ήθελε να υπάρχει μια ομιχλώδης αίσθηση".
Το Μουσείο της Αθωότητας λειτουργεί καθημερινά εκτός Δευτέρας. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να βρουν πληροφορίες για το Μουσείο ΕΔΩ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου