Μπροστά στο άκουσμα της λέξης ΔΙΑΚΟΠΕΣ ενδόμυχα οι περισσότεροι σκέφτονται καλοκαίρι, άδεια από την δουλειά τους, χαλάρωση, «ανάσες» αναζωογόνησης και ότι άλλο έχει ο καθείς ανάγκη να απολαύσει και να ζήσει....
Ο καθημερινός χρόνος των περισσότερων στις μέρες μας είναι έντονος ίσως και βεβαρημένος, προκαλεί ένταση και άγχος. Οι διακοπές κατά κύριο λόγο δια κόπτουν το άγχος και το στρες των καθημερινών ρυθμών κυρίως μιας γεμάτης και έντονης συναισθηματικής ή πρακτικής χρονιάς.......
Οι διακοπές λοιπόν είτε είναι στους καλοκαιρινούς είτε στους χειμερινούς μήνες είναι σημαντικό και απαραίτητο η έννοια τους να πληρείται και να εφαρμόζεται απόλυτα. Αυτές τις ημέρες λοιπόν που ο καθένας επιλέγει για να ξεκουράσει το σώμα, το πνεύμα την ψυχή του δεν χρειάζεται να το επιβαρύνει με δραστηριότητες, βαρύγδουπες συζητήσεις, αποφάσεις κρίσιμες, ή ακόμα και να παρθούν πρωτοβουλίες οι οποίες να κρύβουν ένα ρίσκο και ένα φόβο.
Αρκετοί έχουν την εντύπωση ότι πηγαίνοντας διακοπές θα έχουν την ευκαιρία να συζητήσουν πιθανά προβλήματα της σχέσης τους όταν είναι ζευγάρι, ή να ανακοινωθούν δηλώσεις και αποφάσεις που μπορεί κάποιον να φέρουν σε δύσκολη ακόμα και σε δυσμενή θέση. Η βιασύνη και ο φόβος ότι δεν θα το κάνουν φέρει αρνητικά αποτελέσματα κυρίως τις ημέρες αυτές που ο οργανισμός ζητά ηρεμία, ανεμελιά, χαλάρωση.
Οι συζητήσεις μπορεί να ειπωθούν μετά, ας μην τιμωρεί κανείς τον εαυτό του στερώντας του την ευκαιρία να δώσει στον εαυτό του την ψυχική και σωματική ξεκούραση που έχει ανάγκη, εξάλλου όλα τα υπόλοιπα στον χρόνο και τον καιρό τους θα κάνουν ξανά την εμφάνιση τους. Χώρο στην απόλαυση και όχι στην τιμωρία και την στέρηση.
Η σημασία των διακοπών
Να πάμε διακοπές ή να αγοράσουμε νέα τηλεόραση; Σαφώς το πρώτο, αν θέλουμε να είμαστε πιο ευτυχισμένοι, σύμφωνα με μια νέα αμερικανική ψυχολογική έρευνα, η οποία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η ικανοποίηση που αντλούμε από τις διακοπές, είναι πιο έντονη και διαρκεί περισσότερο χρόνο, σε σχέση με την ευχαρίστηση από τα νέα υλικά αποκτήματα. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι εμπειρίες ενός ταξιδιού προκαλούν στους ανθρώπους μεγαλύτερη χαρά για ένα βασικό λόγο: είναι πιο προσωπικές και εξατομικευμένες και έτσι δεν μπορούν να συγκριθούν με τις εμπειρίες άλλων ανθρώπων . Το εύρημα αυτό συμφωνεί με το κύριο συμπέρασμα άλλων ερευνών ότι η ευτυχία στους ανθρώπους είναι σε μεγάλο βαθμό προϊόν σύγκρισης.
Ακόμα κι αν και άλλοι άνθρωποι έχουν πάει διακοπές στο ίδιο μέρος με εμάς, δεν παύουμε να διατηρούμε τις καθαρά προσωπικές μας αναμνήσεις από αυτό το ταξίδι μας –και αυτές δεν μπορούν να συγκριθούν με κανενός άλλου. ΄
Οι περισσότεροι από μας έχουν κιόλας διαλέξει το πού θα περάσουν αυτό το διάστημα αλλά πολύ λιγότεροι έχουν οργανώσει τη σκέψη τους γύρω από τον βασικό στόχο των διακοπών δηλαδή την ψυχική γαλήνη και την πνευματική ηρεμία. Αρχίστε λοιπόν να οργανώνετε τις διακοπές σας με τη σκέψη εστιασμένη στην απόλαυση του ζεστού ήλιου και της δροσερής θάλασσας και «ξεχάστε» να πάρετε στις αποσκευές σας τις όποιες εκκρεμότητες της ζωής σας. Αποχαιρετίστε την υποχρέωση να κάνετε πράγματα. Πείτε ένα ολοστρόγγυλο « δεν κάνω τίποτα, δεν σκέφτομαι τίποτα, είμαι ελεύθερος » Δεν θα ‘ταν άσχημο να πετάξετε τις παλιές αποσκευές- τις αντιλήψεις σας- γι αυτό το έστω μικρό χρονικό διάστημα.
Επικοινωνήστε
Χαμογελάστε στους γύρω σας από την αρχή του ταξιδιού , αλλάζοντας απλά τον καθιερωμένο αδιάφορο τρόπο που προσπερνάμε τους άλλους στην καθημερινή μας ζωή.
Είναι σπουδαίο να ξεχάσουμε τις αναστολές μας και τον τρόπο που ζούμε στις μεγάλες πόλεις. Ένα ζεστό « καλημέρα» στους άγνωστους συνταξιδιώτες στο πλοίο, ένα χαμόγελο, αντί του βλοσυρού βλέμματος , στα άτακτα παιδιά, που κατακλύζουν το χώρο με τις σκανδαλιές και τις φωνούλες τους, θα σας φτιάξουν καλύτερη διάθεση. Η γαλήνη φαίνεται να βρίσκεται σε κείνες τις στιγμές που χαμογελάμε στους άλλους με όλη μα την καρδιά, χωρίς καμιά επιφύλαξη και δυσπιστία, όταν είμαστε ανοικτοί να γνωρίσουμε νέους ανθρώπους.
Διαβάστε βιβλία
Διαλέξτε τα βιβλία που προτιμάτε. Οι διακοπές είναι μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία, σπάνια σε άλλες περιόδους.
Δοκιμάστε νέες γεύσεις
Τολμείστε να δοκιμάσετε με ενθουσιασμό τα τοπικά φαγητά, έστω κι αν είναι έξω από τις γευστικές σας συνήθειες.
Αναζητείστε
Τα ήθη και έθιμα της περιοχής, την ιστορία της και τις συνήθειες των κατοίκων. Αυτό θα σας βοηθήσει να εγκλιματισθείτε και άρα να ξεφύγετε από τα γνωστά και καθιερωμένα
Αφιερώστε χρόνο στους δικούς σας
Μοιραστείτε με τους αγαπημένους σας εκείνα τα πράγματα που συνήθως αφήνουμε να περνούν απαρατήρητα, όπως είναι το γεγονός ότι έχουμε γύρω μας όλους τους δικούς μας ανθρώπους και την ευκαιρία να απολαύσουμε τα παιδιά μας για ώρες ολόκληρες. Η ευτυχία της στιγμής είναι μια μεγάλη αλήθεια, φεύγει και τις πιο πολλές φορές χάνεται απαρατήρητη. Ας απολαύσουμε λοιπόν κάθε δευτερόλεπτο μαζί τους.
Μειώστε τη χρήση του κινητού σας τηλεφώνου
Αν δεν μπορείτε να το απενεργοποιήσετε, τουλάχιστον περιορισθείτε στις εντελώς απαραίτητες κλήσεις. Ειδικά αν έχετε επαγγελματικό κινητό, αφήστε το έξω από τις αποσκευές σας. Διαφορετικά θα κουβαλήσετε μαζί σας τον προϊστάμενο και τους συναδέλφους σας.
Κάντε μια ανατροπή
Μείνετε δυο μέρες παραπάνω. Ίσως, προσφέροντας στον εαυτό σας μια μικρή ανατροπή του κάνετε ένα μεγάλο δώρο.
ΔΙΑΚΟΠΕΣ: Εγώ και εσύ !!!
Η πρώτη φορά που το παιδί φεύγει μόνο του για διακοπές είναι μια αμήχανη στιγμή για το ζευγάρι. Αυτοί που όλη μέρα ασχολούνται με το παιδί, τι θα φάει, πώς θα ντυθεί, τι θα κάνει, ποιος θα το πάει στα μαθήματα, ξαφνικά μένουν μόνοι τους. Κι οι γονείς γίνονται ξανά ζευγάρι. Κι η πρόκληση είναι μπροστά τους. Να θυμηθούν πώς είναι η ζωή χωρίς τα παιδιά. Είναι η ευκαιρία να γεμίσουν οι μπαταρίες, να βρεθούν και –λίγο- μεταξύ τους, να θυμηθούν ότι πέρα από γονείς είναι και ερωτευμένοι άνθρωποι.
Η αμηχανία ξεπερνιέται εύκολα αν το ζευγάρι κρατάει ακόμα τη σχέση του κι αυτή η «διπλή μοναξιά» είναι θετική για τους ίδιους, αλλά και μακροπρόθεσμα για τη σχέση τους με το παιδί. Μόνο που χρειάζεται προσοχή. Η απουσία του παιδιού δεν σημαίνει ότι θα καθίσουν άλλες πέντε ώρες στο γραφείο ούτε ότι θα βρουν την ευκαιρία να βάψουν το σπίτι. Αυτός ο αποχωρισμός μπορεί να γίνει πιο δημιουργικός.
Μια μαμά έγραφε στο internet σ’ ένα chat γονιών γεμάτων ενοχές επειδή είχαν στείλει τα παιδιά μακριά το καλοκαίρι: «Είναι η καλύτερη ευκαιρία για να πάω ένα ταξίδι με τον άντρα μου. Πηγαίνουμε σε μέρη διαφορετικά κάθε χρόνο για μία εβδομάδα και απολαμβάνουμε ξένοιαστες διακοπές. Μετά έχω όλο το κέφι και τη διάθεση να παίξω και να ασχοληθώ με τα παιδιά μου». Είναι κι αυτό μια λύση.
Κάντε πιο εύκολο τον αποχωρισμό
• Αποχαιρετάτε πάντα τα παιδιά πριν φύγετε. Αν το σκάσετε σαν κλέφτης την ώρα που κοιμάται ή είναι απασχολημένο με κάτι, θα το αναστατώσετε περισσότερο και θα είναι ένα πλήγμα στην εμπιστοσύνη του απέναντί σάς. Οι ειδικοί μάλιστα λένε ότι αυτή η κίνηση μπορεί να προκαλέσει περισσότερο άγχος στο παιδί.
• Συγκρατήστε τα δάκρυά σας κι αποφύγετε τους μελοδραματισμούς και τα ατέλειωτα αγκαλιάσματα. Αν κάνετε έτσι εσείς που ξέρετε ότι θα ξαναδείτε το παιδί σας σε λίγες μέρες, τι θα κάνει αυτό. Είναι λογικό να σκεφτεί ότι τόσο σπαραξικάρδιος αποχωρισμός σημαίνει ότι το εγκαταλείπετε για πάντα.
• Τονίστε όλα τα καλά αυτού του αποχωρισμού. Το παιχνίδι που θα χαρεί, τα μπάνια, τους νέους φίλους που μπορεί να αποκτήσει, το πόσο θα έχει μεγαλώσει μέχρι να το ξαναδείτε.
• Στα μικρότερα παιδιά φτιάξτε ένα καρτελάκι με σημειωμένες τις μέρες της απουσίας σας. Κάθε μέρα που περνάει το παιδί θα τη σημειώνει με κυκλάκι. Έτσι, θα ξέρει πόσες μέρες μένουν και όταν συμπληρωθούν όλα τα κυκλάκια θα ξέρει ότι έφτασε η μέρα να είστε πάλι μαζί.
• Συνέπεια. Είναι η λέξη κλειδί. Κρατήστε όποια υπόσχεση δώσετε στο παιδί σας. Να τηλεφωνάτε και να το επισκέπτεστε όσο συχνά του έχετε υποσχεθεί, και να επιστρέψει σπίτι του στην ημερομηνία που έχετε ορίσει.
Οργανόγραμα
• Για επιτυχημένες διακοπές, λάβετε υπόψιν την ηλικία, την προσωπικότητα αλλά και τα ενδιαφέροντα των παιδιών σας.
• Εάν υπάρχουν οικογενειακοί φίλοι που έχουν παιδιά στην ίδια ηλικία με τα δικά σας και εφόσον ταιριάζετε προτιμήστε να κάνετε από κοινού τις διακοπές σας.
• Στις διακοπές με τον παππού και την γιαγιά βρείτε χρόνο και για εσάς με τον σύντροφο σας. Αυτές οι «μικρές» αποδράσεις ευδοκιμούν.
• Η βασικότερη ανάγκη των παιδιών κατά την διάρκεια των διακοπών τους είναι το παιχνίδι και η χαλάρωση, επιτρέπεται να «βγουν» και από το ημερήσιο πρόγραμμα που ακολουθούν όλη την χρονιά. Ευελιξία.
• Με το παιχνίδι και την άθληση ενισχύεται η κοινωνικότητα τους, αναπτύσσεται η φαντασία τους, αποκτούν δραστηριότητες που επιθυμούν και θέλουν να τηρούν.
• Μπορείτε να προτρέπετε τα παιδιά σε δημιουργικές απασχολήσεις (αν βέβαια το θέλουν και τα ίδια), κατασκευές με διάφορα υλικά, ζωγραφίζοντας κάτι που τους εντυπωσίασε και τους κίνησε το ενδιαφέρον.
• Και το πιο σημαντικό;;; αφιερώστε χρόνο και στον εαυτό σας, ότι και αν είναι αυτό και βέβαια δεν χρειάζεται να είναι κάτι δύσκολο ή να σας προκαλεί πλήξη και ανία, ακόμα και οι ώρες τεμπελίασης είναι εποικοδομητικές!!!
Τι να αποφεύγετε
• Την αυστηρότητα του οριοθετημένου ημερήσιου προγράμματος, όπως η συχνότητα των γευμάτων, ο χρόνος και η ποσότητα.
• Την μελέτη σχολικών μαθημάτων της επόμενης χρονιάς!! Τα παιδιά δεν ξεχνάνε ότι μάθανε και ότι είναι να μάθουν θα το κάνουν στον χρόνο τους.
• Να τα πιέζετε να ασχοληθούν με κάτι που δεν επιθυμούν και δεν θέλουν.
• Αυστηροί με την ώρα του ύπνου, μία ή δύο ώρες αργότερα από το σύνηθες δίνει την ευκαιρία και στα παιδιά να εντάξουν την έννοια των διακοπών ως μία περίοδο ανάπαυλας, χαλάρωσης και ευελιξίας απ΄όλο το υπόλοιπο διάστημα.
Γονείς και παιδιά στο ίδιο δωμάτιο;;;;;!!!!
Αναλόγως την ηλικία στην οποία βρίσκεται ένα παιδί τότε προσαρμόζονται και οι καταστάσεις στο μοίρασμα ή όχι ενός δωματίου στις ημέρες των διακοπών. Ένα βρέφος που έχει πρωταρχική ανάγκη την παρουσία και την άμεση φροντίδα του γονιού φυσικά και θα είναι όλοι μαζί σ’ ένα δωμάτιο. Συνήθως τα παιδιά σχολικής ηλικίας και κυρίως 9 ετών και άνω μπορούν να εξυπηρετηθούν σε αρκετούς τομείς και είναι χρήσιμο να έχουν το δικό τους δωμάτιο και φυσικά εάν υπάρχουν αδέρφια το δωμάτιο που θα μοιραστούν θα είναι κοινό. Τι γίνεται όμως όταν οι συνθήκες αδυνατούν τα παιδιά να έχουν τον δικό τους χώρο από τους γονείς;
Είναι χρήσιμο και –μελλοντικά- ωφέλιμο οι γονείς να σέβονται τις ανάγκες του παιδιού τους στην όποια ηλικιακή φάση και αν βρίσκονται και να προσαρμόζονται σ΄’ αυτό. Δηλ. την ανάγκη που ο έφηβος θα θέλει να μένει κάποιες ώρες μόνος του, ή αν ακούει μουσική, να κοιμάται ώρες που ο γονιός θέλει να κάνει κάποιες άλλες δραστηριότητες ή ακόμα να παραμείνει ξύπνιος. Το ότι κάνουνε διακοπές όλοι μαζί δεν σημαίνει ότι ο καθείς κάνει ότι θέλει αλλά ούτε ο ένας επιβάλλεται και πιέζει τον άλλον στο να πραγματοποιήσει κάποιες δικές του ανάγκες ακόμα και αν οι μεγαλύτεροι δεν συμφωνούν απόλυτα.
Άλλωστε τα παιδιά και οι ενήλικοι δεν μπορούν πάντα να συμφωνούν στο τι ανάγκες έχουν κάθε στιγμή. Μένοντας στο ίδιο δωμάτιο γονείς και παιδιά και ιδίως εκείνα που ανήκουν σε μεγαλύτερη ηλικία από εκείνης της προσχολικής είναι σημαντικό να δίνονται αρμοδιότητες στο παιδί όπως στην τακτοποίηση των δικών τους πραγμάτων, στα ρούχα, στα αντικείμενα τους. Το παιδί της σχολικής ηλικίας θέλει ένα γονιό που να του φέρεται όπως του αρμόζει, στην ηλικία του, το ίδιο συμβαίνει και στην προεφηβεία και στην εφηβεία. Τα πισωγυρίσματα ρόλων από μεριάς των γονέων προκαλούν στο παιδί τους θυμό, οργή και ρήξη.
Διακοπές μακρυά από τους γονείς
Ο πρώτος καλοκαιρινός αποχωρισμός, όσο κι αν σας φοβίζει, είναι απαραίτητος για να χαρεί το παιδί σας ολόκληρο το καλοκαίρι. Ψυχραιμία, όταν ξαναβρεθείτε, θα δείτε πόσο ωραία πέρασε.
«Θυμάμαι ακόμα την αγωνία που ένιωθα την πρώτη φορά που έστελνα το μικρό μου να περάσει τις διακοπές στο πατρικό μου, μακριά από την Αθήνα. Πέρα από τον τεράστιο φουσκωμένο σάκο που είχα ετοιμάσει με ρούχα -λες και θα καθόταν ένα χρόνο- ένιωθα ακόμα πιο φουσκωμένη την καρδιά μου από τις ενοχές και την ανασφάλεια.
Το έστελνα σε δικούς μου ανθρώπους, και τι μ’ αυτό; Αγωνιούσα λες και το έστελνα στη ζούγκλα με τα άγρια θηρία. Ευτυχώς, οι όποιοι φριχτοί εφιάλτες μου δεν επαληθεύτηκαν κι όταν πήγα να το πάρω αντίκρισα ένα γελαστό, μαυρισμένο, πιο παχύ, χαρούμενο μπόμπιρα».
Οι πρώτες χωριστές διακοπές είναι πάντα μια δύσκολη στιγμή για παιδιά και γονείς. Τα πράγματα όμως είναι απλούστερα απ’ ό,τι φαίνονται. Αρκεί να λέμε την αλήθεια στα παιδιά και να είμαστε συνεπείς στις όποιες υποσχέσεις. Ξεκινάμε λοιπόν...
Καλοκαίρι στη Γιαγιά
Η εμπειρία της συμβίωσης με τη γιαγιά και τον παππού είναι μοναδική για κάθε παιδί. Μπορεί να φαντάζει απλή, καθώς είναι η… άμεσος δράση για κάθε ανάγκη, αλλά είναι κάτι που θα ζεσταίνει για πάντα τις αναμνήσεις του παιδιού σας. Αν μένουν μακριά από την πρωτεύουσα ή αν πηγαίνουν εκτός πόλης για διακοπές, αυτή είναι η πρώτη λύση για τους γονείς που έχουν μόνο λίγες μέρες άδεια. Το παιδί σας θα περάσει τις διακοπές του σ’ ένα περιβάλλον που ξεχειλίζει από αγάπη και φροντίδα. Όμως κι εδώ χρειάζεται καλή επικοινωνία με τους γονείς, που θα του εξηγήσουν πώς και γιατί πρέπει να μείνει με τους παππούδες για κάποιο διάστημα.
Οι πρώτες φορές που το παιδί θα φύγει από το σπίτι για να πάει στη γιαγιά και στον παππού πρέπει να είναι σύντομες. Θεωρούνται «πειραματικές» και για τις δυο πλευρές. Οι γονείς θα δουν πώς τα πάει το παιδί στο νέο περιβάλλον κι εκείνο θα δει πώς τα πάει μακριά τους. Ιδανικό θα ήταν, την πρώτη φορά, να πάνε κι αυτοί μαζί, να προσαρμοστούν μαζί και μετά να φύγουν. Κι επειδή αυτά τα πράγματα πρέπει να γίνονται σταδιακά, η πρώτη φορά μπορεί να είναι λίγες μέρες, για παράδειγμα, το διάστημα ανάμεσα σε δυο Σαββατοκύριακα. Και μετά η επόμενη να είναι περισσότερο, κι όλο και πιο πολύ.
Κατασκήνωση
Η κατασκήνωση είναι το όνειρο αλλά και ο φόβος πολλών παιδιών κι άλλων τόσων μαμάδων. Ένα παιδί που έχει καλή σχέση νιώθει άνετα και μπορεί να αντεπεξέλθει χωρίς πρόβλημα. Ένας φίλος για παρέα ή κάποια παιδιά που ξέρει από πριν θα βοηθήσουν ακόμα περισσότερο στην προσαρμογή του, αφού το περιβάλλον θα φαίνεται πιο οικείο με τα γνωστά πρόσωπα.
Όσο πιο κοινωνικό είναι ένα παιδί, τόσο πιο εύκολα είναι τα πράγματα. Αν όμως κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει, ίσως θα ήταν καλύτερα να προετοιμαστεί πριν πάει στην κατασκήνωση. Κάτι που θα το βοηθήσει πολύ είναι να ενταχθεί από τον προηγούμενο χειμώνα σε κάποια ομάδα συνομηλίκων του, π.χ. ποδόσφαιρο, μπαλέτο, ζωγραφική, ομάδα δημιουργικής απασχόλησης κ.λπ., οτιδήποτε μπορεί να το φέρει σε επαφή με τα άλλα παιδιά. Θα αναπτύξει κοινωνικές δεξιότητες, θα ξέρει τι σημαίνει ένταξη σε μια ομάδα και –κυρίως– θα έχει αλληλεπίδραση με τους συνομηλίκους του διαφορετική από εκείνη που έχει στις σχολικές αίθουσες.
Παιχνίδια αυτοπεποίθησης
Αυτές οι διακοπές μακριά από τους γονείς βοηθούν το παιδί να αναπτύξει την αυτοπεποίθηση και τις ικανότητές του. Αν αυτός ο αποχωρισμός γίνει σε κατάλληλες συνθήκες και το παιδί είναι προετοιμασμένο, μπορεί να βοηθήσει πάρα πολύ. Μαθαίνει να αισθάνεται ασφαλές και μακριά από τους γονείς, να τα βγάζει πέρα μόνο του, αναγκάζεται να συμβιώσει με άγνωστα παιδιά και να χτίζει κοινωνικές σχέσεις, μαθαίνει το ομαδικό πνεύμα.
Αυτά τα παιχνίδια αυτοπεποίθησης βέβαια δεν προϋποθέτουν παντελή απουσία σας. Το παιδί έχει ανάγκη να νιώθει και την υψηλή προστασία σας. Μία φορά την ημέρα είναι καλό να μιλάτε στο τηλέφωνο μαζί του. Ας μην είστε όμως «κρεμασμένη» όλη τη μέρα από το ακουστικό. Κάτι τέτοιο δεν βοηθάει το παιδί και το κάνει να μη νιώθει ασφάλεια εκεί που βρίσκεται. Όταν οι γονείς έχουν πολύ άγχος και το δείχνουν, το παιδί αισθάνεται την ένταση και θεωρεί ότι υπάρχει πρόβλημα, ανησυχεί και ενοχοποιείται. Εντελώς ασυνείδητα του έρχεται η σκέψη ότι η μητέρα είναι αγχωμένη, επειδή αυτό δεν είναι σε ασφαλές περιβάλλον, άρα καλό είναι να φύγει από εκεί.
Όσο για τις επισκέψεις, χρειάζονται κι αυτές. Μην αφήνετε το παιδί μόνο στην κατασκήνωση, π.χ., για τρεις εβδομάδες επειδή φοβάστε ότι θα ζητήσει να φύγει μαζί σας. Φαντάζεστε πώς αισθάνεται όταν βλέπει τα άλλα παιδιά με τους γονείς τους; Κι εδώ όμως παίζει ρόλο η συνέπεια. Το παιδί πρέπει να ξέρει αν θα το επισκεφθείτε και πότε. Όμως ας μην υποσχεθείτε κάτι που δεν θα μπορέσετε να τηρήσετε. Κι αν στενοχωριέται την ώρα που φεύγετε, σκεφτείτε ότι είναι λογικό για ένα παιδί. Εδώ χρειάζεται η σταθερή στάση: «Θα μείνεις εδώ και θα δεις ότι θα ξαναπροσαρμοστείς». Κι αυτό είναι αδιαπραγμάτευτο. Και μην ανησυχείτε όταν φεύγετε.
Η προσμονή της ξεκούρασης μας κάνει πιο ευτυχισμένους από ό τι οι ίδιες οι διακοπές
Η προσμονή για τις διακοπές προσφέρει περισσότερη χαρά σε κάποιον, επηρεάζοντας τα συνολικά επίπεδα της ευτυχίας του, από ό,τι η εξόρμηση αυτή καθαυτή. Αυτό που κάνει τον άνθρωπο χαρούμενο δεν είναι τόσο οι διακοπές αυτές καθαυτές όσο η προσμονή.
Φυσικά είναι άλλο πράγμα το να ζεις κάτι και άλλο να το σκέφτεσαι. Η εμπειρία είναι σημαντική. Στις διακοπές συνήθως περνούμε πολύ όμορφα και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να νιώθουμε χαρούμενοι. Άλλωστε, αν δεν έχεις ζήσει κάτι δεν μπορείς να βγάλεις συμπεράσματα για το αν σε κάνει χαρούμενο ή όχι.
Όσοι χαρακτηρίζουν τις διακοπές τους ουδέτερες ή γεμάτες στρες, όταν γυρίζουν δεν νιώθουν πιο χαρούμενοι. Αν κι αυτό ακούγεται φυσιολογικό, το εντυπωσιακό είναι ότι ούτε όσοι τις περιέγραψαν ως χαλαρωτικές ένιωθαν πιο χαρούμενοι από αυτούς που δεν πήγαν. Μόνο όσοι δήλωσαν πως οι διακοπές τους ήταν πολύ χαλαρωτικές ήταν περισσότερο ευτυχισμένοι από τους υπόλοιπους, αλλά κι αυτοί μόνο για δύο εβδομάδες.
Οι διακοπές αυτές καθαυτές θα έπρεπε να προκαλούν θετικά συναισθήματα και σκέψεις στον άνθρωπο. Πλέον όμως το άτομο ζει περισσότερο στον χώρο του φανταστικού παρά σε αυτόν του πραγματικού. Του είναι σαφώς ευκολότερο να φαντάζεται, να ονειρεύεται, να προσμένει κάτι- στη συγκεκριμένη περίπτωση τις διακοπές του- παρά όταν βρεθεί στον τόπο των ονείρων του να καταφέρει να αλλάξει σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα τον τρόπο ζωής στον οποίο έχει συνηθίσει. Οι σύγχρονοι ρυθμοί ζωής μας έχουν εγκλωβίσει σε μια κοινωνία που δεν έχει καμία σχέση με την έννοια των διακοπών. Ο άνθρωπος αδυνατεί να χαρεί με τη φύση και την ηρεμία που συνεπάγονται οι διακοπές.
Σύμφωνα με έρευνες η προσμονή, η εμπειρία και οι αναμνήσεις είναι τρεις ψυχολογικές μεταβλητές που επηρεάζουν τη στάση μας απέναντι στις διακοπές. Συνηθέστερα το στάδιο της προσμονής, όσο και αν αυτό ακούγεται περίεργο, είναι το καθοριστικότερο, αλλά και το πιο ευχάριστο από τα υπόλοιπα δύο. Το πρόβλημα ξεκινά όταν οι ελπίδες υπερβαίνουν τις δυνατότητες και όταν η πραγματικότητα υπολείπεται της φαντασίας: Κουνούπια, ανεπαρκή ξενοδοχεία, εγκαύματα από τον ήλιο, μέλη της οικογένειας με διαφορετική αντίληψη για τις ιδανικές στιγμές χαλάρωσης, καυγάδες, συνωστισμός, πενιχρά οικονομικά, καθώς και μια επίπλαστη κουλτούρα περιπέτειας είναι δυνατόν να διαταράξουν και να διασκεδάσουν τις επιθυμίες, οδηγώντας στη ματαίωση και την εξάντληση. Μερικές φορές οι πιθανές αναποδιές αποτελούν τις καλύτερες αναμνήσεις και πηγή για ατέλειωτες αφηγήσεις κατά την επιστροφή, αλλά το πρόβλημα είναι ότι αυτό δεν γίνεται αντιληπτό τη στιγμή που οι αντιξοότητες ταλανίζουν τους παραθεριστές.
Κατά το στάδιο της ανάμνησης οι περισσότεροι άνθρωποι τείνουν να εξιδανικεύουν τα θετικά στοιχεία των διακοπών τους και να υποβαθμίζουν τα αρνητικά. Αργότερα, παρατηρείται η τάση περιφραστικής περιγραφής τους: «Αυτές ήταν οι διακοπές που κόντεψα να πνιγώ, η τότε που γνώρισα τη σύζυγό μου».
Κατά τη διάρκεια των διακοπών πολλοί εργαζόμενοι, υπό την πίεση του να περάσουν οπωσδήποτε ευχάριστα, επιτείνουν το άγχος τους, με αποτέλεσμα να μην απολαμβάνουν τις μικρές στιγμές και να κοιτούν απελπισμένοι τις μέρες να ξοδεύονται, χωρίς η πολυπόθητη ευχαρίστηση να επέρχεται. Η εναλλαγή των στιγμών χαλάρωσης στις βραχυπρόθεσμες διακοπές με την ολιγοήμερη επιστροφή στην πραγματικότητα οξύνει την αντίθεση και οδηγεί τους ανθρώπους να εκτιμούν περισσότερο τον ελεύθερο τους χρόνο.
Πολλοί λίγοι καταφέρνουν να πετύχουν θεαματικές αλλαγές κατά την περίοδο των διακοπών, ενώ αντίθετα οι περισσότεροι μεταφέρουν αυτούσιες τις συνήθειες και το άγχος τους στη νέα τοποθεσία. Οι ψυχολογικές αυτές αποσκευές, ειδικά των εργασιομανών, οδηγούν σε εμμονές και ιδεοληψίες που αναστέλλουν την ηδονή: Ψυχαναγκαστικές προσωπικότητες, που πανικοβάλλονται εάν δεν έχουν μεταφέρει όλη την οικοσκευή στις αποσκευές, που φρίττουν με την ιδέα πως δεν θα είναι εφικτή η ευρυζωνική σύνδεση στο απόμερο μέρος που θα επισκεφθούν, που νιώθουν προδομένοι από το δίκτυο κινητής τηλεφωνίας και απογοητευμένοι από την έλλειψη καταστήματος καλλυντικών στο παραμεθόριο νησί, απλώς ψάχνουν μια πρόφαση να μείνουν σπίτι τους και να αντισταθούν μέχρις εσχάτων στην αλλαγή. Οι έρευνες δείχνουν ότι οι άντρες απολαμβάνουν τις διακοπές λιγότερο σε σύγκριση με τις γυναίκες και θα ήταν προθυμότεροι να τις τερματίσουν και να επιστρέψουν στη δουλειά τους.
Τυπικό γνώρισμα των διακοπών είναι η ψευδαίσθηση ότι βρισκόμαστε εκτός χρόνου, αυτό οφείλεται στην καταστρατήγηση των επιβεβλημένων κοινωνικών ρυθμών. Η ώρα του φαγητού και του ύπνου δεν είναι προκαθορισμένη, οι υποχρεώσεις αλλάζουν, και στην πλαζ απευθυνόμαστε στον ενικό στους διπλανούς μας κάτω από την ομπρέλα σαν να ήμαστε φίλοι από χρόνια. Στην παραλία οι σχέσεις ισχύος μεταβάλλονται. Δεν έχει πια σημασία το επάγγελμα ή, ως ένα βαθμό, το εισόδημα μας. Η επιλογή βουνό ή θάλασσα εξαρτάται επίσης από τις συνήθειες που αποκτήσαμε από παιδιά. Είναι ένα είδος εξάρτησης : εάν κάποιος πηγαίνει πάντα στη θάλασσα, συνδέει αναπόφευκτα την έννοια των διακοπών με την παραλία και νοιώθει την ανάγκη να πάει έστω και για λίγες μέρες, ακόμα κι αν έχει ήδη κάνει διακοπές άλλου. Όμως πίσω από επιλογή της θάλασσας κρύβονται και βαθύτεροι λόγοι. Για παράδειγμα, η έλξη για το νερό, προέρχεται από την γλυκιά υποσυνείδητη ανάμνηση των 9 μηνών που ζήσαμε ως έμβρυα μέσα στο αμνιωτικό υγρό.
Ναι στην απόλαυση των διακοπών, όχι στην στέρηση και στο «λίγο»
Βαΐτσου Κ. Δήμητρα
Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, Οικογενειακή Θεραπέυτρια
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου